Bệnh viêm tụy ở chó mèo bắt nguồn từ việc giải phóng các enzyme tiêu hóa không phù hợp của tuyến tụy. Ở chó mèo bị viêm tụy, chức năng gan và thận đều gặp vấn đề. Vậy viêm tụy có đe dọa tính mạng của thú cưng không? Nguyên nhân nào làm phát sinh bệnh viêm tụy ở chó mèo? Dấu hiệu nhận biết và cách chữa hiệu quả?

Nếu bạn cũng có những thắc mắc tương tự, hãy cùng chúng tôi tham khảo thông tin sau đây.

Sơ lược về bệnh viêm tụy ở chó mèo

Tuyến tụy là một phần của hệ thống nội tiết và tiêu hóa. Đó là một phần quan trọng hỗ trợ việc phân cắt thức ăn, duy trì dinh dưỡng nuôi cơ thể. 

Khi các enzyme tiêu hóa ở tuyến tụy giải phóng một cách không phù hợp sẽ khiến cơ quan này bị viêm.

Do tuyến tụy sản xuất các ra các enzyme tiêu hóa thức ăn, đặc biệt sản sinh ra insulin. Khi viêm tụy xuất hiện, enzyme được phóng thích vào đường tiêu hóa bị phá vỡ. Từ đó, các enzyme buộc phải ra khỏi tụy và vào vùng bụng. Lúc này, các enzyme tiêu hóa sẽ phân cắt chất béo và protein trong các cơ quan khác ở xoang bụng. 

Hay nói một cách dễ hiểu, cơ thể đang bắt đầu tiêu hóa chính nó. Nguy hiểm hơn, gan và thận cũng bị ảnh hưởng xấu. Cho nên, bệnh viêm tụy ở chó mèo còn kéo theo hiện tượng nhiễm trùng nguy hiểm. 

Tình huống xuất huyết ở tụy luôn rình rập. Nếu thực sự xảy đến, tính mạng của thú cưng sẽ bị đe dọa.

Nguyên nhân chó mèo bị viêm tuyến tụy?

Bệnh viêm tụy do rất nhiều nguyên nhân gây ra, thông thường là:

Viêm tuyến tụy ở chó

Thông thường, nguy cơ mắc bệnh viêm tuyến tụy ở chó cái sẽ cao hơn chó đực. Phổ biến nhất ở những bé cún từ 5 tuổi trở lên và chưa được triệt sản. 

Bệnh cũng thường gặp ở những bé cún mắc các bệnh nội tiết như hyperadrenocorticism, tăng triglyceride máu hoặc tăng calci máu. Bên cạnh đó, suy giáp cũng là nguyên nhân hàng đầu khiến bé dễ bị viêm tụy hơn.

Đặc biệt, béo phì được xem là nguyên nhân dễ khiến cho tuyến tụy gặp trục trặc nhất. Ngoài ra, cún bị chấn thương hoặc dị ứng với các thuốc sulfamid, azathioprine cũng là một nguyên nhân.

Thậm chí, bệnh viêm tụy bẩm sinh có thể xuất hiện ở một số giống chó như: Schnauzers toy, Miniature Poodle, và Cocker Spaniel. 

Viêm tuyến tụy ở mèo

Tương tự như chó, mèo cũng có khả năng mắc bệnh viêm tụy bẩm sinh. Nhất là giống mèo Xiêm trên 7 tuổi. 

Mèo bị chấn thương, đồng thời nhiễm các bệnh sau đây sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:

- Viêm ruột mãn tính IBD
- Viêm phúc mạc mãn tính FIP
- Gan nhiễm mỡ lipidosis
- Viêm đường mật
- Mèo bị nhiễm ký sinh trùng toxoplasmosis
- Sán lá gan hoặc sán lá tụy
- Ăn quá nhiều chất béo

Béo phì cũng được xem là một trong những nguyên nhân dễ gây ra bệnh viêm tụy ở mèo nhất. 

Để chó mèo giảm nguy cơ mắc bệnh, chủ nuôi cần có một chế độ dinh dưỡng cân đối. Cần phân chia lượng chất béo đều đặn trong các bữa ăn. Kèm theo đó là  tập giúp nâng cao sức khỏe cho chúng.

Triệu chứng viêm tuyến tụy ở chó mèo?

Kịp thời nhận biết các dấu hiệu chó mèo bị viêm tuyến tụy sẽ giúp nâng cao hiệu quả chữa trị. Theo đó, dấu hiệu lâm sàng khi mắc bệnh thường là:

- Ở chó: chán ăn, nôn mửa, tiêu chảy, đau vùng bụng và đôi khi sốt.
- Ở mèo: lờ đờ, chán ăn, mất nước, vàng da, nôn, tiêu chảy, đau khi sờ vào bụng.

Bên cạnh đó, cân nặng của chó mèo thường bị giảm đáng kể khi viêm tụy xảy ra. Đôi khi thấy bụng của bé gò lên, sờ vào giống một khối u. 

Tuy nhiên, những dấu hiệu của bệnh viêm tụy trên mèo thường khó nhận biết qua khám lâm sàng. Nguyên nhân là vì mèo có khả năng che giấu bệnh tật cao gấp 10 lần so với chó.

Chẩn đoán bệnh viêm tụy ở chó mèo

Ở những bệnh viện thú y lớn như PETPRO, việc chẩn đoán viêm tụy sẽ được thực hiện qua:

Phương pháp 1

Bác sĩ thú y tiến hành làm xét nghiệm máu. Mục đích là để kiểm tra có sự mất cân bằng dinh dưỡng nào hay không.

Mặc dù kết quả xét nghiệm máu tổng quát ít có giá trị trong chẩn đoán viêm tụy. Nhưng sẽ giúp chúng ta tầm soát được sự thay đổi lượng hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu. Lúc này, chúng ta sẽ biết được nồng độ tăng giảm của kali, glucose trong máu. Đó là những yếu tố bị ảnh hưởng khi viêm tụy xảy ra.

Không chỉ vậy, nồng độ canxi hoặc albumin, bilirubin, cholesterol, alanine aminotransferase (SGPT), kiềm phosphatase, nitơ urê máu (BUN) và creatinin cũng có sự thay đổi.

Qua việc kiểm tra máu, bác sĩ dễ dàng ước lượng phần trăm khả năng chó mèo mắc bệnh viêm tụy.

Trong y học hiện đại, các BV lớn thường dùng đến xét nghiệm miễn dịch trên enzyme trypsin và lipase. Với mục đích đánh giá bệnh viêm tụy tiềm ẩn ở chó mèo. 

Trong đó, Trypsin tăng có liên quan đến viêm tụy ở chó, nhưng ít hơn ở mèo. Kết quả xét nghiệm lipase dương tính có liên quan đến bệnh ở cả chó và mèo. Vì vậy xét nghiệm lipase thường được ưu tiên sử dụng. Phương pháp này cũng cho kết quả tin cậy nhất hiện nay. Thế nhưng, lựa chọn tốt nhất là làm xét nghiệm cả 2 enzym để tăng độ chính xác.

Phương pháp 2

Chụp X-Quang có thể được dùng trong chẩn đoán viêm tụy nhưng có độ nhạy rất kém (khoảng 24%). Phương pháp này cho phép đánh giá xoang bụng để tầm soát các bệnh mãn tính tiềm ẩn. Kể cả hiện tượng tràn dịch màng bụng, màng phổi.

Trên phim X-Quang, nếu phát hiện tổn thương chiếm không gian giữa dạ dày và tá tràng thì có thể nghĩ đến viêm tụy.

Phương pháp 3

Siêu âm có độ nhạy tốt đến hơn 68%, được đánh giá cao hơn so với chụp X-Quang. Phương pháp này có thể phát hiện các bất thường của tuyến tụy, cho phép đánh giá các bệnh tiềm ẩn. Tiêu biểu như chứng tắc nghẽn đường mật (lúc này trên siêu âm ống mật chủ phình to, có Echo rất kém). Hoặc chứng giả tụy, hoặc có thể dùng siêu âm làm hướng dẫn hút dịch, lấy mô để xét nghiệm thêm.

Phương pháp 4

Nội soi và phẫu thuật nội soi cũng được dùng trong chẩn đoán bệnh viêm tụy ở chó mèo. Phương pháp được thực hiện khi bác sĩ muốn biết tuyến tụy có vỡ hay không. Hoặc khi muốn làm sinh thiết tuyến tụy, cũng như các cơ quan bụng khác. Việc rửa ổ bụng và đặt ống nuôi dưỡng hỗ trợ điều trị cũng sẽ dùng đến cách này.

Chó mèo bị viêm tụy có chữa được không?

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Điều trị bệnh viêm tụy rất phức tạp và đòi hỏi phải chú ý đến nhiều đến vấn đề ăn uống. 

Hiện nay, mỗi bữa ăn của các bé sẽ được cho ăn sớm hơn để bảo vệ đường ruột. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn trong đường ruột.

Nguyên nhân là vì cho ăn sớm sẽ giúp giảm sự co thắt của dạ dày. Bởi khi đói, acid sẽ tiết ra tràn vào tá tràng gây loét, ảnh hưởng nhiều đến tuyến tụy. 

Không chỉ vậy, nhịn ăn kéo dài còn làm suy giảm hệ miễn dịch, giảm tỉ lệ sống. Nghiên cứu cho thấy không nên để thú cưng nhịn ăn quá 48 – 72 giờ. Đặc biệt là trên mèo vì có thể làm phát sinh thêm bệnh mỡ máu.

Trường hợp mèo biếng ăn dai dẳng, có thể cung cấp dinh dưỡng qua ống thông dạ dày. Lúc này, thức ăn lỏng sẽ được đưa trực tiếp vào trong dạ dày. 

Đối với chó bị viêm tụy, nên có chế độ ăn thật nhạt. Đối với mèo, nên cho ăn thức ăn nhiều calo.

Có thể cung cấp thêm các chất thông qua dịch truyền. Điều này tùy vào kết quả xét nghiệm và điện giải đồ. Từ đó, đưa ra quyết định cung cấp chất điện giải Lactated Ringer (khi mất nước). Hay truyền bicarbonate [HCO3-] <16 mEq/L để chống toan máu khi pH máu<7.2. Truyền dextrose 5% khi glucose quá thấp, hoặc bổ sung Kali khi ói mửa nhiều mất nước gây thiếu hụt Kali máu. 

Chất keo cũng có thể làm giảm ảnh hưởng của viêm tụy lên lưu lượng máu đến thận. Liều khuyến cáo hàng ngày là 10 – 20ml/kg/ngày. 

Sức hút thẩm thấu cao của Oxyglobin (Biopure) cũng rất hữu ích. Nó đóng vai trò như một chất keo có thể làm tăng việc cung cấp oxy đến mô. Liều Oxyglobin được khuyến nghị là 10 – 30 ml/kg trên chó và 5ml/kg ở mèo.

Kiểm soát cơn đau do bệnh viêm tụy ở chó mèo

Trong điều trị bệnh viêm tụy cho chó mèo, việc kiểm soát cơn đau rất quan trọng. Muốn kiểm soát thành công viêm tụy, chó mèo không được dùng thuốc giảm đau có liên quan đến suy giảm chức năng miễn dịch (glucocorticoids). Nguyên nhân là vì có thể làm giảm tỷ lệ sống sót.

Thay vào đó, chó mèo sẽ được dùng một số loại thuốc hiệu quả như:

Thuốc Opioids

Là một lựa chọn tuyệt vời để kiểm soát cơn đau. Ưu điểm của thuốc là ít tốn kém, có thể được điều chỉnh thường xuyên. Ngoài ra, thuốc Opioids có thể đảo ngược trong các trường hợp mắc chứng khó nuốt. Và có thể kết hợp với các thuốc giảm đau khác để bằng như fentanyl, morphine, hydromorphone, buprenorphine. 

Nhược điểm của sản phẩm: táo bón và nôn mửa.

Châm cứu

Phương pháp này có thể được sử dụng để hỗ trợ kiểm soát cơn đau và tăng cường chức năng miễn dịch.

Chăm sóc chó mèo bị viêm tụy như thế nào cho đúng cách?

Nôn là dấu hiệu phổ biến khi chó mèo mắc bệnh viêm tụy cấp tính. Nếu không kiểm soát vấn đề nôn mửa, tình trạng tắc ruột, lồng ruột xảy ra sẽ khiến các bé tử vong.

Kiểm soát nôn mửa

Trong chữa trị bệnh viêm tụy ở chó mèo, thông thường bác sĩ sẽ dùng Metoclopramide để chống nôn mửa. Ưu điểm của loại thuốc này là ít tác dụng phụ, ít tốn kém và luôn có sẵn. 

Metoclopramide tác động trực tiếp trên các thụ thể dopaminergic. Nhờ đó, nó làm tăng trương lực co thắt cơ thực quản dưới ở chó và tăng cường nhu động ruột. Nếu triệu chứng nôn không được kiểm soát bằng Metoclopramide, có thể cân nhắc đổi qua dùng Ondansetron hoặc Dolasetron. Một trong những thuốc chống nôn hiệu quả hơn nữa là Chlorpromazine.

Bổ sung vitamin B

Vitamin B tổng hợp được xem xét ở tất cả các trường hợp bị viêm tụy kéo dài hoặc thú cưng chán ăn. Đặc biệt là ở mèo vì có thể làm giảm khả năng hấp thụ vitamin B12, dẫn đến thiếu vitamin B12. 

Ngoài ra, việc xác định và điều trị bệnh tiềm ẩn hoặc kế phát là nền tảng để quản lý viêm tụy. Một số loại bệnh có thể gây bộc phát viêm tụy như: viêm đường mật, bệnh gan, nhiễm mỡ máu vô căn, tăng lipid máu….

Chính vì vậy, chó mèo sẽ được xét nghiệm máu nhiều lần trong quá trình điều trị.

Dùng Dopamine

Dopamine được khuyến cáo dùng để làm tăng lưu thông vi mạch tụy. Từ đó có thể  ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. Ngoài ra, có thể bổ sung 2 enzyme Lipase và Amylase trong sản phẩm (XYPEX, PANCREAS VED). Mục đích là để hồi phục và kích thích tiêu hóa ở chó và mèo.

Phòng ngừa bệnh viêm tụy ở chó mèo

Từ trước đến nay, vấn đề phòng bệnh luôn được đặt lên hàng đầu. Bởi lẽ quá trình điều trị bệnh luôn phải mất rất nhiều thời gian, công sức lẫn chi phí. Chưa kể đến, “người bạn bốn chân” của chúng ta phải gánh chịu những cơn đau do bệnh tật.

Để giúp chó mèo phòng tránh bệnh viêm tụy, bạn cần:

- Quản lý cân nặng của bé qua việc ăn uống
- Tránh các chế độ ăn kiêng cao
- Giữ cân nặng của chúng ở mức gần đúng trọng lượng lý tưởng nhất có thể
- Tránh các loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm

Nếu phát hiện bé có dấu hiệu của bệnh viêm tụy, hãy liên hệ ngay với Bệnh Viện Thú-Y PETPRO qua HOTLINE: 1800 599 941 để được tư vấn kịp thời.

Chúc bạn và Boss nhiều sức khỏe!

Cần hỗ trợ thêm thông tin, hãy liên hệ với chúng tôi qua:

Fanpage: Bệnh Viện Thú-Y PETPRO

Youtube: Bệnh Viện Thú-Y PETPRO

Tiktok: Bệnh Viện Thú-Y PETPRO

Zalo: 091 991 9041

Hotline: 1800 599 941

Hoặc liên hệ trực tiếp với Bệnh Viện Thú-Y PETPRO tại địa chỉ:

Chi nhánh 01

Số 550 Lũy Bán Bích, P.Hòa Thạnh, Q.Tân Phú, TPHCM.

ĐT: (028) 38 612 977 - 0913 949 041

Chi nhánh 02

Số 387-389 Cộng Hòa, P.13, Q.Tân Bình, TPHCM.

ĐT: (028) 62 972 290 - 0917 710 311

Chi nhánh 03

Số 111 Trường Chinh, P12, Q. Tân Bình, TPHCM.

ĐT: 0916 219 211

Chi nhánh 04

Số 155 Nguyễn Thị Tú, P. Bình Hưng Hòa, Q. Bình Tân, TPHCM.

ĐT: 0912 219 211

Chi nhánh 05

Số 277 Kinh Dương Vương, P. An Lạc, Q. Bình Tân, TPHCM.

ĐT: 0911 368 041

Chi nhánh 06

Số 383 Nguyễn An Ninh, P.9, Tp.Vũng Tàu, Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

ĐT: 0919 949 041

Chi nhánh 07

Số 145 Trần Quý, P.4, Q.11, TPHCM.

ĐT: 0913 339 041